Κιλελέρ

Η 6η Μαρτίου είναι η επέτειος του Κιλελέρ, η ηρωική εξέγερση των Θεσσαλών αγροτών ενάντια στο κράτος καταστολής και τους τσιφλικάδες.
Η επέτειος αυτή, που τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, είναι ταυτόχρονα ημέρα μνήμης και αγώνων.

Η κατάσταση στην Ελλάδα τότε, είχε πολλές ομοιότητες με τη σημερινή. Από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, η οικονομική καπιταλιστική κρίση αύξησε την ανεργία και τις τιμές των αγαθών (στασιμοπληθωρισμός).
Η χαώδης πολιτική κατάσταση, η βαριά φορολογία, η διαφθορά, αναγκάζουν τους νέους σε μετανάστευση. Από το 1900-1910, 200.000 γεωργοί και εργάτες εγκαταλείπουν τη χώρα. Όπως και σήμερα, οι πολιτικοί αρνούνταν βασικά δικαιώματα, δείχνοντας αλαζονεία. Ο Χ. Τρικούπης πχ ήταν αντίθετος με την απαλλοτρίωση για να μη χάσει, όπως έλεγε, ξένους επενδυτές.

Η χώρα στέναζε από τις συνέπειες της πτώχευσης και την υποταγή στους ξένους (τότε ήταν οι Εγγλέζοι σήμερα οι Γερμανοί). Στον αγροτικό τομέα, οι έλληνες τσιφλικάδες, που διαδέχθηκαν τους οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου, αφού ήταν υποχρεωμένοι να δίνουν στον αφέντη τη μισή παραγωγή και άλλα προϊόντα, ενοίκιο για τη βοσκή των ζώων τους και άλλα πολλά. Παράλληλα δούλευαν κάτω από άθλιες συνθήκες, ζούσαν σε τρώγλες και ανέχονταν τις ταπεινώσεις από τους μεγαλοκτηματίες.

 Όπως ήταν φυσικό, τοπικές εξεγέρσεις άρχισαν σταδιακά να ξεσπούν στη Θεσσαλία, ταυτόχρονα με την άρνηση των καλλιεργητών να δώσουν στους τσιφλικάδες το μέρος από τη σοδειά που διεκδικούσαν.

Ο Μαρίνος Αντύπας είναι σπουδαία μορφή αυτού του αγώνα. Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά και αποφοίτησε το 1897 από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήταν υπέρμαχος των λαϊκών ελευθεριών και των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, κυρίως των ανθρώπων του μόχθου. Πηγαίνει στα χωριά και ξεσηκώνει στους αγρότες. Σύνθημά του η Ισότητα, η Αδελφότητα, η Ελευθερία. Οι τσιφλικάδες αποφασίζουν, μετά από ένα μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο, να τον δολοφονήσουν.

Ο θάνατος του αγωνιστή Μαρίνου Αντύπα από όργανο των τσιφλικάδων στις 8-9 Μαρτίου 1907
χαλύβδωσε το αγωνιστικό φρόνημα των κολίγων.
Η στρατιωτική επανάσταση στο Γουδί στις 15 Αυγούστου 1909, που έφερε στο προσκήνιο δημοκρατικές δυνάμεις, αλλά και οι απεργίες των καπνεργατών του Βόλου, έδωσαν θάρρος στους αγρότες.

Ο Θεσσαλός αξιωματικός Νικόλαος Ζορμπάς, αρχηγός της επανάστασης, ενθάρρυνε τους αγροτικούς συνδέσμους να ασκήσουν πίεση με ψηφίσματα και συλλαλητήρια. Το κύριο αίτημα είναι ένα: η απαλλοτρίωση της γης, η διανομή των τσιφλικιών στους καλλιεργητές της.

Πρωθυπουργός τότε ήταν ο Στέφανος Δραγούμης. Οι κολίγοι είχαν προγραμματίσει το Σάββατο 6 Μαρτίου πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα, με αφορμή τη συζήτηση του αγροτικού νομοσχεδίου στη Βουλή. Από νωρίς το πρωί άρχισαν να συρρέουν στην πόλη διαδηλωτές από τα γύρω χωριά. Στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ, οι χωρικοί θέλησαν να επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, Πολίτης, που επέβαινε στο τρένο, τους το αρνήθηκε και είπε στις δυνάμεις καταστολής να τους απωθήσουν βίαια.

Οι χωρικοί οργίστηκαν κι άρχισαν να λιθοβολούν το συρμό, σπάζοντας τα τζάμια των βαγονιών. Οι στρατιώτες, κατόπιν διαταγής, πυροβολούν. Δύο αγρότες (άλλες πηγές μιλούν για τέσσερεις) έπεσαν νεκροί, ενώ πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.
Ανάλογα επεισόδια έγιναν και στο χωριό Τσουλάρ, με δύο νεκρούς χωρικούς και 15 τραυματίες. Οι συμπλοκές μεταξύ άοπλων διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής επεκτάθηκαν και στη Λάρισα, όταν οι αγρότες πληροφορήθηκαν τα αιματηρά επεισόδια στο Κιλελέρ και το Τσουλάρ. Ακόμα δύο κολίγοι έπεσαν νεκροί, όταν το ιππικό επιτέθηκε. Το συλλαλητήριο έγινε, τελικά, με ειρηνικό τρόπο στις 3 το μεσημέρι στην Πλατεία της Θέμιδος. Ο φοιτητής Γεώργιος Σχοινάς διάβασε το ψήφισμα της συγκέντρωσης, που απεστάλη στη Βουλή και την Κυβέρνηση. Οι αγρότες ζητούσαν άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών, ενώ εξέφρασαν τη βαθιά λύπη και οδύνη τους «για την άδικον επίθεσιν κατά του φιλήσυχου και νομοταγούς λαού, ής θύματα υπήρξαν άοπλοι και αθώοι λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».

Η τρομοκρατική δολοφονική επίθεση του στρατού, είναι πρόδρομος των άδικών επιθέσεων των ΜΑΤ σε ανθρώπους που απλά διαμαρτύρονται για την άθλια κατάσταση και αγωνίζονται για ένα καλύτερο κόσμο.
Για τις ταραχές στο Κιλελέρ, στο Τσουλάρ και τη Λάρισα, πολλοί διαδηλωτές συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν. Αρκετοί αγρότες αθωώθηκαν στη συνέχεια με βουλεύματα, ενώ συνολικά 62 διαδηλωτές παραπέμφθηκαν σε δίκη. Τελικά αθωώθηκαν.

Κάνει εντύπωση που χρησιμοποιούν ακόμα τις ίδιες ακριβώς μεθόδους καταστολής. Η εξέγερση του Κιλελέρ ξεσήκωσε κύμα συμπάθειας σε όλη τη χώρα, ενώ αυξήθηκε η κοινωνική πίεση για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος. Αλλά η λύση αργούσε πολύ. Μετά από κάποια μέτρα το 1911, το 1923, όταν το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, άρχισαν απαλλοτριώσεις τσιφλικιών σε μεγάλη κλίμακα.

Λαός που δεν γνωρίζει τη Ιστορία του, είναι μοιραίο να την επαναλαμβάνει.

 Ελπίζω αυτή τη φορά, να αλλάξουμε όλο το σύστημα το οποίο ευθύνεται για την κόλαση αυτή που ζούμε. Οι αγρότες τότε μας δίδαξαν, ότι για να βρεις το δίκιο σου, πρέπει να αγωνιστείς. Σήμερα θα πρέπει εμείς να παραδειγματιστούμε από το θάρρος τους και τις θυσίες για αξιοπρέπεια.

Ο αγώνας συνεχίζεται ακόμα μέχρι την τελική δικαίωση.