Λόρδος Βύρων..... ο Che της Ευρώπης

Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788 και ήταν γιος του πλοιάρχου του αγγλικού Βασιλικού Ναυτικού, Τζον Μπάιρον, και της δεύτερης συζύγου του, Κατερίνας. Ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια.

Ο Λόρδος Βύρων γεννήθηκε χωλός στη δεξιά κνήμη..... (ο Che γεννήθηκε με άσθμα).

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, αποκτώντας πολύ καλή μόρφωση. Ήταν χαρακτήρας ανήσυχος, παρορμητικός και "τυχοδιωκτικός".

Εκτός από ποιητής (και ο Che έγραφε ποιήματα σε καλό επίπεδο) , ο Λόρδος Βύρων ήταν ένα σπάνια φιλελεύθερο και προοδευτικό για την εποχή του άτομο.

Ασπάστηκε τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, όχι μόνο θεωρητικά, αλλά αγωνιζόμενος παράλληλα για την επικράτησή τους σε πολλά επίπεδα. Ο αγώνας του στο πλευρό των επαναστατημένων Ελλήνων είναι βέβαια γνωστός σε όλους. Αλλά δεν ήταν ο μόνος.

Ως μέλος της Βουλής των Λόρδων, στις 27/4/1812 κατά τη διάρκεια της πρώτης και μνημειώδους ομιλίας του, η οποία διδάσκεται και σήμερα στα βρετανικά σχολεία, τάχθηκε κατά της θανατικής ποινής, που οι συντηρητικοί της εποχής ήθελαν να επιβάλουν στους εξεγερμένους κλωστοϋφαντουργούς του Νότιγχαμ, (τους λεγόμενους «Λουδίτες»), επειδή κατέστρεφαν τα μηχανήματα που θα τους έβγαζαν στην ανεργία και ήταν ο μόνος που καταψήφισε το σχετικό νομοσχέδιο.

Μετά από πολλά ταξίδια σε διάφορες χώρες και πριν πάει στο Μεσολόγγι, ο Λόρδος Βύρων, είχε αναπτύξει πλούσια δράση μέσα από το επαναστατικό κίνημα των Ιταλών Καρμπονάρων εναντίον της Αυστρίας.

Είχε υποστηρίξει τους Ινδούς, τους Ινδιάνους του Περού και γενικότερα τους Λατινοαμερικάνους, ενώ περνώντας από τη Γενεύη, είχε γράψει ένα εξαιρετικό ποίημα για τον «Φυλακισμένο της Σιγιόν»,
(The  Prisoner of Chillon), έναν Ελβετό επαναστάτη που είχε φυλακιστεί για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις.

Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς γιατί ο Μαξίμ Γκόρκι τον χαρακτήρισε ως τον «μεγαλόπνοο ποιητή που αφιέρωσε τις δυνάμεις του για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τους τυράννους», ενώ ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του "πολίτη του κόσμου".

Ο εξαίρετος αυτός διανοούμενος και ειρηνιστής μισούσε την αδικία εις βάρος των αδυνάτων και δεν παρέλειπε να στηλιτεύει με ιδιαίτερη καυστικότητα τον Λόρδο Έλγιν, αλλά και την ίδια την πατρίδα του, την «Αλβιόνα», για τις αποικίες της στην Ινδία και για την κλοπή των Μαρμάρων, μέχρι το θάνατό του. Εκτός από την «Κατάρα της Αθηνάς», στο ποίημά του “Childe Harold” αναφέρει:

«… Με χέρι στρίγγλας ρήμαξες [σ.σ. Αγγλία] συντρίμμια που και χρόνια

Και οι τύραννοι σεβάστηκαν, μ’ αγάπη ή ζηλοφθόνια».


Έγραψε για την Ελλάδα:

«Ήρθα εδώ όχι για να κυνηγήσω περιπέτειες, αλλά για να βοηθήσω στην αναγέννηση ενός λαού, που ακόμα και στο σημερινό ξεπεσμό του, σου κάνει τιμή να είσαι φίλος του. Η φτώχεια είναι βασανιστική, αλλά πρέπει ίσως να την προτιμάμε από τις ηλίθιες διασκεδάσεις των τάξεων, που λέγονται ανώτερες και που δεν έχουν κρίση, ούτε καρδιά. Είμαι ευτυχισμένος που γλίτωσα από το περιβάλλον αυτό…».



Εκτός από τον αδιαμφισβήτητο φιλελληνισμό του, αξίζει νομίζω  να συγκρατήσουμε και τα λόγια του:

«Θα ξεσηκώσω, αν μπορέσω, και τις πέτρες ακόμα ενάντια στους τυράννους της Γης»

που συμβολίζουν την αντίσταση κάθε καταπιεσμένου, οποιασδήποτε εποχής, ενάντια σε κάθε μορφή τυραννίας.

Ο Βύρωνας αγωνίστηκε με πάθος για την υπόθεση στην οποία είχε ακράδαντα πιστέψει. Δαπανούσε κάθε ημέρα σημαντικά χρηματικά ποσά κι ένας λεπτομερής λογαριασμός προς το συνταγματάρχη Στάνχοπ και τους άλλους μας δείχνει ότι τα ποσά αυτά ήταν πολύ μεγαλύτερα από ότι πίστευε ο κόσμος. Τα έξοδά του έφταναν τις 2.000 δολάρια τη βδομάδα, μόνο για το συσσίτιο. Δεν κουράστηκε ποτέ, προσπαθώντας να συμφιλιώσει τους διάφορους οπλαρχηγούς

Τον Δεκέμβρη του 1823 φθάνει στο Μεσολόγγι και ενώνει τις δυνάμεις του με τον πολιτικό και στρατιωτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Μαζί σχεδίαζαν επίθεση στο τουρκοκρατούμενο φρούριο της Ναυπάκτου (Lepanto).

Διορίστηκε από την κυβέρνηση καπετάνιος 3.000 αγωνιστών και ανέλαβε να εξοπλίσει και να διατρέφει με προσωπικά του έξοδα 500 άνδρες.

Ο Βύρωνας σχημάτισε ένα μισθοφορικό στρατιωτικό σώμα από περίπου 500 Αλβανούς Σουλιώτες, οι οποίοι μετά την αποτυχημένη εκστρατεία του Μαυροκορδάτου στην Ήπειρο είχαν καταφύγει στα Ιόνια νησιά. Συγχρόνως, η παρουσία του στο Μεσολόγγι προσέλκυσε και όσους εθελοντές φιλέλληνες βρίσκονταν ακόμα στην Ελλάδα καθώς και νέους που άφηναν την χώρα τους και έρχονταν να πολεμήσουν στο πλευρό του.
Δέκα Γερμανοί που είχαν έρθει στην Ελλάδα το 1822 έγιναν σωματοφύλακές του. Αυτό το ανομοιογενές στρατιωτικό σώμα, απαρτιζόμενο από ανθρώπους κάθε εθνικότητας, αποτέλεσε την «Ταξιαρχία του Λόρδου Βύρωνα»

(Εγκ.ΔΟΜΗ, 9ος τόμος «Η ελληνική Επανάσταση», σ.359).

Ωστόσο, στις 15 Φεβρουαρίου του 1824 αρρώστησε βαριά (πιθανότατα ελονοσία), ενώ η "θεραπεία" με αφαίμαξη επιδείνωσε παρά βελτίωσε την κατάστασή του. Ακόμη περισσότερο, η χρήση μη αποστειρωμένων ιατρικών εργαλείων αποδυνάμωσε περαιτέρω τον οργανισμό και πιθανότατα του προκάλεσε σήψη. Έπειτα από έναν μάλλον βίαιο πυρετό, ξεψύχησε την 19η Απριλίου.
Αρνήθηκε να εγκαταλείψει το Μεσολόγγι, όπως του συνέστησαν οι γιατροί και άφησε εκεί την τελευταία του πνοή, το 1824.

Ο φίλος του, κόμης Γκάμπα (Conte Pietro Camba) γράφει:

«21η Απριλίου. Όλη αυτή την ημέρα και την επομένη, μια σιωπή θανάτου διαπερνούσε όλη την πόλη. Σκεπτόμαστε να τον κηδέψουμε στις 21, αλλά η συνεχής βροχή μας εμπόδισε. Την επομένη, 22, οπωσδήποτε προετοιμαστήκαμε για να εκπληρώσουμε το θλιβερό αυτό καθήκον, με τα πενιχρά μέσα που διαθέταμε.
Στη μέση της ταξιαρχίας του, των κυβερνητικών τμημάτων και όλου του πληθυσμού, στους ώμους των αξιωματικών του, που κάθε τόσο τους αντικαθιστούσαν άλλοι, το πολύτιμο λείψανο μεταφέρθηκε στην εκκλησία, όπου ήταν θαμμένοι ο Μάρκος Μπότσαρης και ο στρατηγός Νόρμαν.

Εκεί ακουμπήσαμε το φέρετρο, που ήταν μια ξύλινη κακοφτιαγμένη κασέλα. Ένας μαύρος μανδύας χρησιμοποιήθηκε για σάβανο και πάνω σε αυτό βάλαμε ένα κράνος, ένα ξίφος, και ένα στεφάνι από δάφνη. Καμιά άλλη πένθιμη πομπή δεν θα μπορούσε να αφήσει τέτοιαν εντύπωση, ούτε μπορούμε να περιγράψουμε την συγκίνηση αυτής της τόσο απλής τελετής.

Η αγριάδα και η ερημιά του τοπίου, οι άξεστοι και αγριωποί πολεμιστές τριγύρω μας, το βαθύ και απροσποίητο πένθος τους, οι χαμένες ελπίδες τους, οι ανησυχίες τους και τα βαριά προαισθήματα που διάβαζες σε κάθε πρόσωπο, όλα μαζί παρουσίαζαν την πιο συγκινητική και επιβλητική εικόνα που είδα γύρω από τον τάφο ενός μεγάλου άνδρα».[11]

Τα τελευταία λόγια του Μπάυρον ήταν για την Ελλάδα: «Έδωσα στην Ελλάδα τον χρόνο μου, την περιουσία μου, την υγεία μου. Τώρα της δίνω και τη ζωή μου. Τι παραπάνω μπορούσα να κάνω;» 

Έτσι, δεν θα είναι υπερβολή να πούμε ότι είμαστε ελεύθεροι σήμερα και χάρη στη μεγάλη συμβολή και στον θάνατο του Μπάυρον, του Λόρδου Βύρωνα, που λίγες μέρες πριν πεθάνει είχε γίνει Έλληνας αφού η ελληνική κυβέρνηση του είχε δώσει τιμητικά την ελληνική υπηκοότητα.

Προς εκδήλωση του πένθους, ρίχτηκαν στην πόλη 37 κανονιοβολισμοί από την ανατολή του ηλίου και μία κάθε λεπτό.


Ο δε εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έγραψε λίγες ημέρες μετά τον πρόωρο χαμό του, λυρικό ποίημα αφιερωμένο «Εις το θάνατο του λόρδου Μπάιρον» και το αρχίζει με τους στίχους·

    «Λευθεριά, για λίγο πάψε

    να χτυπάς με το σπαθί

    τώρα σίμωσε και κλάψε

    εις του Μπάιρον το κορμί».

 Όταν η σορός του έφτασε στο Λονδίνο για να ταφεί εκεί, οι δρόμοι είχαν κατακλυστεί από χιλιάδες εργάτες που τον λάτρευαν και πενθούσαν, ενώ οι ευγενείς δεν καταδέχτηκαν να παραστούν στην κηδεία του - όπως επιβάλλει το πρωτόκολλο - παρά έστειλαν άδειες τις άμαξές τους, σε ένδειξη περιφρόνησης!

Δίκαια λοιπόν η 19η Απριλίου, ημέρα θανάτου του Λόρδου Βύρωνα, έχει καθιερωθεί ως «Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης». 

Είναι ευνόητο άλλωστε, πως η μέρα αυτή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί όχι μόνο για την προώθηση ενός σύγχρονου φιλελληνικού κινήματος διεθνώς, αλλά και ως σύμβολο εξέγερσης ενάντια σε κάθε κοινωνική αδικία και καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως ακριβώς θα το ήθελε και ο Τζορτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον…

1. Σύνδεσμος «Μπάϋρον» Για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό

2. "Μπάιρον εναντίον Έλγιν", Πάνος Τριγάζης, Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2004

3. "Τα ψιλά γράμματα της Ιστορίας", Θ. Παναγόπουλος , Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ (2009)

4. History Channel: Biography: Lord Byron

5. Ντοκιμαντέρ: Ο Μπάυρον και η Ελλάδα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

6. Γιά τον Λόρδο Βύρωνα, Θεόδωρος Πέππας

Από Palmografos.com: Palmografos.com - Λόρδος Βύρων: Ένας παρεξηγημένος επαναστάτης