Ο Ν. Γκέιτζ (Ν.ΓΚΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ) και ο ρόλος του στη δικτατορία

Με αφορμή την αναφορά του «Ιού» ο Ν. Γκέιτζ έστειλε την ακόλουθη επιστολή:

«Ενοχλήθηκα ιδιαίτερα διαβάζοντας ένα άρθρο σχετικό με την 30ή επέτειο του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών με την απολύτως ανακριβή και συκοφαντική αναφορά στο πρόσωπό μου, ως "υπερασπιστή της χούντας''. Ακόμη και μία επιπόλαια αναδρομή στον αμερικανικό Τύπο, κατά τη διάρκεια του επταετούς καθεστώτος των συνταγματαρχών, αποδεικνύει ότι έγραψα περισσότερα άρθρα εναντίον της χούντας σε σημαντικές εφημερίδες, όπως οι "Τάιμς της Νέας Υόρκης'' και η "Γουόλ Στριτ Τζέρναλ'', από οποιονδήποτε άλλο Ελληνοαμερικανό δημοσιογράφο.

Ενα από τα πιο πολυσυζητημένα άρθρα της περιόδου ήταν το κεντρικό άρθρο μου στο περιοδικό των "Τάιμς της Νέας Υόρκης'', με τίτλο "Ο φυλακισμένος της Αμοργού'', το οποίο και σας επισυνάπτω. Περιγράφει τη δίωξη του Γεωργίου Μυλωνά, πρώην υπουργού και στενού συνεργάτη του Γεωργίου Παπανδρέου στην Ενωση Κέντρου. Τηλεφωνήστε στον κ. Μυλωνά, που ευτυχώς ζει και βρίσκεται σε άριστη υγεία, για τη θέση μου απέναντι στη χούντα. Ρωτήστε επίσης τον Γιάννη Καψή, βουλευτή του ΠΑΣΟΚ. Οταν ήταν αρχισυντάκτης του "Εθνους'' και η χούντα τον συνέλαβε, έγραψα ή προκάλεσα να γραφούν πολυάριθμα άρθρα στους "Τάιμς της Νέας Υόρκης'' σχετικά με τη δίωξή του και ηγήθηκα ομάδας, μαζί με τον Ελληνοαμερικανό ξάδελφό του, John Capsis, για να πείσουμε την αμερικανική κυβέρνηση να πιέσει τους συνταγματάρχες να απελευθερώσουν τον κ. Καψή, πράγμα που τελικά έγινε. Επίσης, συνάντησα για πρώτη φορά τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη με αυτή τη δράση μου κατά της χούντας, όταν ήλθε στη Νέα Υόρκη και μου ζήτησε, παρουσία κοινού φίλου, του αείμνηστου δημοσιογράφου Σπυρίδωνα Γρανίτσα, να τον βοηθήσω να δημοσιεύσει άρθρο στη "Γουόλ Στριτ Τζέρναλ'', που είχε γράψει ο ίδιος, για την καταστροφική οικονομική πολιτική των συνταγματαρχών, το οποίο και επέτυχα. Πήγα ακόμη στο Παρίσι και συναντήθηκα με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, για να συζητήσουμε διεθνείς προσπάθειες καταπολέμησης της χούντας, το οποίο μπορεί επίσης να εξακριβώσει.

Στο πλαίσιο όλων των δραστηριοτήτων μου εναντίον της χούντας, κατά την επταετία, που μπορούν να αποδειχθούν με αδιάσειστα στοιχεία, αποτελεί το αποκορύφωμα της αδικίας να γίνονται αναφορές σε μένα ως "υπερασπιστή της χούντας''. Αγωνίστηκα πάντοτε εναντίον του ολοκληρωτισμού, της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς, και δεν θα επιτρέψω τον αγώνα μου εναντίον της δικτατορίας στην Ελλάδα να διαστρεβλώνεται με τόσο αήθη τρόπο. Σεραφείμ, επισκεφθήκατε τους "Τάιμς της Νέας Υόρκης'' λίγο μετά την πτώση της χούντας και γνωρίζετε πολύ καλά τις δραστηριότητές μου εναντίον της. Ελπίζω να έχετε τη δημοσιογραφική ακεραιότητα και την προσωπική εντιμότητα να αποκαταστήσετε την αλήθεια, δημοσιεύοντας επανόρθωση του σημερινού σας άρθρου».
 

Η απάντηση του «Ιού»:

Διαμαρτύρεται ο κ. Γκέιτζ ότι δεν υπήρξε ποτέ υμνητής της χούντας και, για να στηρίξει τον ισχυρισμό του, επικαλείται την αρθρογραφία του στους «Νιου Γιορκ Τάιμς». Το παρελθόν του Ελληνοαμερικανού παράγοντα έχει απασχολήσει και την ελληνική Βουλή. Μετά την τοποθέτηση του Γκέιτζ από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στη θέση του πρωθυπουργικού συμβούλου, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Φούρας και Ροκόφυλλος είχαν καταθέσει ερώτηση (α.α. 6133/25.2.1992), όπου μεταξύ άλλων ρωτούσαν:

«Ποια σχέση είχε ή έχει ο κ. Νικόλαος Γκατζογιάννης με τη CIA ή άλλες μυστικές υπηρεσίες;

»Ποιες σχέσεις είχε το εν λόγω πρόσωπο κατά την περίοδο της εφτάχρονης δικτατορίας με τη χούντα των συνταγματαρχών και την ελληνική ΚΥΠ;

»Είναι δυνατόν, πρόσωπο που υπερασπίστηκε με τις ανταποκρίσεις του στους "Τάιμς της Νέας Υόρκης'' τους δικτάτορες και την πολιτική τους και επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο ως χρηματολήπτης του Κοσκωτά, να επιλέγεται ως σύμβουλος Ελληνα πρωθυπουργού;».

Στην απάντησή του, ο αρμόδιος υπουργός Σωτήρης Κούβελας υποστήριξε ότι «ο κ. Γκατζογιάννης είχε πολεμήσει τη δικτατορία όσο κανένας δημοσιογράφος» και επικαλέστηκε τη μαρτυρία του Γεωργίου Μυλωνά και του Γιάννη Καψή, όπως και ο ίδιος ο Γκέιτζ στη σημερινή του επιστολή.

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν πράγματι είχε σχέση με τη CIA ή την ΚΥΠ των συνταγματαρχών ο κ. Γκέιτζ. Εχουμε όμως στα χέρια μας το βιβλίο που συνέγραψε για την Ελλάδα το 1970 («Portrait of Greece», American Heritage Press, 1971). Τμήματα του ίδιου βιβλίου έχουν επανεκδοθεί το 1987 («Hellas», Efstathiadis Group), παραλείπεται όμως το επίμαχο κεφάλαιο, «Life with the Junta». Τι γράφει εκεί ο κ. Γκέιτζ;

«Στην Ελλάδα υπάρχει από τον Απρίλιο του 1967 δικτατορία, αλλά οι περισσότεροι τουρίστες θα δυσκολευτούν πολύ να βρουν κάποια διαφορά», (σελ. 96).

«Οι συλλήψεις χρησιμοποιούνται απ' τους συνταγματάρχες για να υπογραμμίσουν τη διαφορά μεταξύ αυτών και των κομμουνιστών. Σε πολλά χωριά, κατά τον εμφύλιο του 1946-49, οι κομμουνιστές αντάρτες εκτελούσαν μέχρι μια ντουζίνα κόσμο, επειδή επέκρινε αυτούς ή τις μεθόδους τους. Σε σύγκριση με αυτά, η συμπεριφορά της χούντας (απέναντι σε κάποιον διωκόμενο) φάνηκε στους συγχωριανούς του μάλλον συγκρατημένη παρά καταπιεστική. "Ημουν εδώ όταν ήρθαν οι κομμουνιστές'', είπε μια γριά γυναίκα στο χωριό. "Προτιμώ να 'χω τη χούντα για εκατό χρόνια παρά να ξανάρθουν αυτά τα καθάρματα για μία μέρα μόνο''», (σελ. 97).

«Οι προηγούμενες κυβερνήσεις φρόντισαν για την ανάπτυξη και επέκταση των πόλεων. Παραμέλησαν τα χωριά. Η χούντα έχει καταβάλει προσπάθειες για να διορθώσει αυτή την ανισορροπία», (σελ. 98).

«Παραδόξως, το θέμα των βασανιστηρίων είναι πολύ πιο σημαντικό στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα», (σελ. 103-104).

«"Κοιτάς το πρόβλημα με τα μάτια ενός Αμερικάνου'', λέει ένας Ελληνας εφοπλιστής. "Υπό ελληνικές συνθήκες φέρονται απέναντι σε τέτοια άτομα σαν να βρίσκονταν σε ξενοδοχείο πολυτελείας. Θυμήσου, αυτοί οι άνθρωποι είναι ο σκληρός πυρήνας του κομμουνιστικού κόμματος. Είναι αυτοί που έβγαζαν τα μάτια του κόσμου στον εμφύλιο''», (σελ. 105).

«Μπορεί οι Σκανδιναβοί να γίνονται έξαλλοι από τα βασανιστήρια στην κοιτίδα της δημοκρατίας, πολλοί όμως Ελληνες δεν ενοχλούνται», (σελ. 105).

Αυτά, και άλλα παρόμοια έγραψε ο Γκέιτζ ύστερα από παραμονή ενός χρόνου στην Ελλάδα, το 1969, τη σκληρότερη δηλαδή περίοδο της δικτατορίας. Και τελείωνε το βιβλίο του με το χαρακτηριστικό κεφάλαιο «Παράδεισος για τους ξένους», ένα κάλεσμα για τουριστική ενίσχυση του καθεστώτος.

Εχοντας όλα αυτά υπόψη μας, θεωρούμε ότι δεν αδικήσαμε τον κ. Γκέιτζ. Ο ίδιος μπορεί να κατατάσσει τον εαυτό του σε ένα αντικομμουνιστικό φιλοβασιλικό στρατόπεδο, αλλά θα επιτρέψει σε όσους έζησαν τη δικτατορία από την άλλη πλευρά του λόφου, να μη θεωρούν τον Κόλλια, τον Σπαντιδάκη, ή ακόμη και τον Κωνσταντίνο λιγότερο χουντικούς από τους λοιπούς πραξικοπηματίες.

(Ελευθεροτυπία, 21/4/1997)